Việt Nam là một trong những điểm đến có nền ẩm thực đường phố ngon nhất thế giới, hứa hẹn mang đến hương vị đậm đà và đa dạng mà bạn không cần phải bước vào những nhà hàng sang trọng. Bạn có muốn thử món bắp nướng mỡ hành hay một tô phở hoành thánh bốc khói nghi ngút cùng một ly nước mía lạnh ngọt ngào với tắc không nào? Hãy cùng Dydaa đến với ẩm thực đường phố sống động độc đáo của Việt Nam.

Ẩm thực đường phố là gì?

Ẩm thực đường phố hay Thức ăn đường phố là thức ăn hoặc đồ uống chế biến sẵn do những người bán hàng rong bán trên đường phố hoặc tại các địa điểm công cộng khác, chẳng hạn như chợ hoặc hội chợ.

Nó thường được phục vụ từ một gian hàng thực phẩm di động, xe thực phẩm hoặc xe tải thực phẩm và được dùng để tiêu thụ ngay lập tức. Một số món ăn đường phố có tính chất khu vực, nhưng nhiều món ăn đã lan rộng ra ngoài vùng xuất xứ của chúng.

Hầu hết thức ăn của ẩm thực đường phố được phân loại là thức ăn nhanh và thường rẻ hơn các bữa ăn ở nhà hàng. Các loại thức ăn đường phố rất khác nhau giữa các vùng và các nền văn hóa ở các quốc gia khác nhau trên thế giới.

Tại sao ẩm thực đường phố lại phổ biến ở Việt Nam?

Ẩm thực đường phố có nguồn gốc lâu đời, bắt nguồn từ truyền thống sống trên đường phố của người Việt Nam. Nhà cửa ở đây có xu hướng nhỏ hẹp và chật chội, đặc biệt là ở các thành phố.

Thường thì người Việt Nam sẽ chọn ăn ở bên ngoài các quán vỉa hè vì không có đủ không gian để tiếp đãi bạn bè ở nhà.

Có một quy luật bất thành văn cho các địa điểm bán món ăn đường phố Việt Nam, kể cả những khách ăn một mình – những khách quen buộc phải ngồi sát nhau và đầu bếp chỉ cần vài bước là có thể phục vụ đồ ăn ngay trước mặt bạn.

Bên cạnh đó, ẩm thực đường phố rất phổ biến ở Việt Nam vì sự thuận tiện mà nó mang lại. Nhiều người từ nông thôn di chuyển lên các thành phố lớn để học tập và làm việc, họ thường sống trong những căn phòng trọ hoặc nhà thuê với ít dụng cụ nấu ăn.

Thay vì ăn mì ăn liền, họ có thể mua các món ăn đường phố. Ngoài ra còn có một lý do thực tế khác khiến người dân địa phương yêu thích ẩm thực đường phố. Nhiều ngôi nhà đều không có máy lạnh, vì vậy họ tránh nấu ăn trong bếp đặc biệt là những ngày nắng nóng.

Với việc bỏ ra một số tiền nhiều hơn bình thường một chút, tại sao lại không chọn để người khác làm công việc đó đúng không. Cuối cùng, khi tối đến, một thú tiêu khiển phổ biến là đi dạo bằng xe máy một mình hoặc với bạn bè và dừng lại các quán lề đường để ăn nhẹ, uống nước trái cây hoặc uống một cốc bia tươi cùng các món ăn trong văn hóa ẩm thực đường phố Việt Nam vô cùng đa dạng

Các món ăn ngon nhất của ẩm thực đường phố Việt Nam

Trong khi thức ăn đường phố của nhiều quốc gia nghiêng về đồ ăn nhẹ và đồ ăn nhanh, hầu hết các món ăn ở Việt Nam thường có thể tìm thấy trên vỉa hè. Hầu như bất cứ thứ gì được nấu chín trong nhà hàng đều có thể trở thành món ăn đường phố ở đây, nhưng danh sách dưới đây tập trung vào những món ăn thường chỉ được bán trên đường phố.

Món Bánh

Bánh mỳ

Bánh mì Việt Nam là loại bánh mì baguette giòn, trong nhân có loại thịt tẩm ướp chế biến đậm đà, đi kèm với rau và nước sốt. Nó được mệnh danh là một trong những món ăn của ẩm thực đường phố ngon nhất thế giới với sự kết hợp hài hòa của nhân bánh và các loại đồ ăn kèm khác.

Vỏ bánh mì được làm từ bột mì và bột gạo với lớp vỏ giòn mỏng. Nhân bánh mỳ chứa thịt lợn nướng/chiên, pa tê và nhiều loại thịt nguội khác.

Các loại rau thường sử dụng nhiều nhất là rau mùi, dưa chuột thái sợi, củ cải, cà rốt ngâm chua và củ kiệu.

Bánh bao

Bánh được hấp với nhân mặn bên trong. Phần nhân có thể là thịt lợn băm, hành tây, nấm cùng các loại rau khác.

Loại đắt hơn một chút sẽ có nhân gà luộc hoặc trứng cút bên trong. Một lưu ý nhỏ là đừng quên gỡ phần giấy dưới đáy trước khi ăn bánh bao nhé.

Bánh giò

Bánh giò là một loại bánh được làm bằng bột gạo tẻ, bột năng hòa với nước xương heo hầm, nhân bánh giò làm từ thịt nạc băm nhuyễn có kèm nấm mộc nhĩ, hành tím khô, hành lá, tiêu, nước mắm, muối, đường.

Ở nhiều vùng địa phương khác, người ta còn cho thêm trứng cút trong nhân bánh để tăng sự đa dạng của món ăn này trong ẩm thực đường phố Việt Nam

Bánh giò có hình dài nhô cao như hình bàn tay úp khum khum với các ngón tay sát nhau, bánh được gói bằng lá chuối và hấp bằng chõ từ 30 đến 40 phút.

Bánh bèo

Bánh bèo thường được làm từ gạo tẻ, nó được hấp trong những chiếc dĩa nhỏ xinh gồm bột gạo với tôm khô, dầu hành lá và một ít vụn bánh mì ăn cùng nước mắm. 

Há cảo

Những chiếc há cảo nhân tôm, thịt lợn hoặc lá hẹ được hấp chín. Một số nơi còn đem chiên để giòn hơn và thường ăn kèm với một ít tương ớt và một số loại rau thơm.

Bánh căn

Những chiếc bánh làm từ bột gạo được nấu trong những chiếc niêu đất nhỏ, bên trên là thịt lợn băm, tôm và trứng cút, thường ăn kèm với xoài chín bào sợi và nước mắm.

Bánh căn thưởng phổ biến ở các địa phương miền Trung trong bản đồ ẩm thực đường phố Việt Nam

Món Nước

Cháo lòng

Cháo lòng là món cháo được nấu theo phương thức nấu cháo thông thường với nước dùng nấu bằng xương heo hay nước luộc lòng heo.

Nguyên liệu chính cho bát cháo không thể thiếu các món phủ tạng lợn luộc, dồi. Cháo lòng là một món ăn bình dân trong ẩm thực đường phố Việt Nam, được bán rộng rãi tại nhiều nơi trên cả nước.

Súp cua

Món súp đặc làm từ thịt cua, trứng và nấm đông cô, ăn kèm rau mùi tươi và một chút dầu mè.

Phá lấu

Phá lấu là một món ăn khá quen thuộc xuất xứ Trung Quốc trong nền ẩm thực đường phố miền Nam Việt Nam, đặc biệt là ở Sài Gòn. Phá lấu được làm từ lưỡi, tai, ruột cho đến bao tử của heo, bò hay vịt. Phá lấu thường được ăn kèm với bánh mì, cơm, cháo…

Nồi nước phá lấu gồm các gia vị như ngũ vị hương, quế chi, bát giác, đại hồi, tiểu hồi cùng một số vị thuốc bắc, còn phần thịt của heo bất cứ bộ phận nào cũng đều nấu phá lấu được, từ lưỡi, tai heo, ruột heo cho đến bao tử…

Món Chiên Nướng Hấp

Thịt nướng ống tre

Thường được tìm thấy nhiều nhất ở vùng cao phía Bắc, món ăn này trong ẩm thực đường phố có nguyên liệu gồm thịt lợn rừng được tẩm ướp các loại thảo mộc núi rừng, nhồi bên trong một khúc tre và nướng. 

Bắp xào

Những hạt bắp ngọt được xào cùng với bơ, hành lá và tôm khô. Ngoài ra, hãy thử người anh em họ của nó, món bắp nướng ăn cùng mỡ hành.

Bắp nướng mỡ hành là món ăn vô cùng dễ ăn với hạt bắp dẻo ngọt hoà cùng với vị béo ngậy của mỡ hành tạo thành hương vị thơm ngon đậm đà khó quên.

Chim cút quay

Chim cút được nướng chín trên vỉ nướng và ăn kèm với dưa chuột và các loại rau thơm.

Vì chim cút có kích thước hơi nhỏ, nên bạn hãy gọi một vài chiếc và ăn kèm với bánh mì baguette để có một bữa ăn no nê nhé

Bột chiên

Bánh làm từ bột gạo và được chiên giòn trên chảo lớn.

Khi gần hoàn thành, họ đập trứng lên để kết dính mọi thứ lại với nhau, sau đó phủ ít hành lá thái nhỏ lên trên và ăn kèm với đu đủ xanh bào sợi với nước tương ngọt

Xôi

Có 2 loại: xôi ngọt hoặc xôi mặn. Xôi ngọt nhiều màu sắc ăn với dừa vụn hoặc nước cốt dừa.

Các loại xôi mặn thường được ăn kèm với đậu phộng, đậu, gà nướng hoặc lạp xưởng. Đây là món ăn sáng khá phổ biến ở cả 3 miền Bắc Trung Nam trong ẩm thực đường phố Việt Nam

Cút lộn rang me

Cút lộn xào me rất dễ ăn vì nhỏ và khi xào, nước me ngấm vào trứng làm vị trứng càng thêm đậm đà.

Nước sốt me không thể thiếu chút đường tạo vị ngọt đặc trưng của một món ăn ẩm thực đường phố Nam bộ. Trứng cút lộn ngọt thơm, me chua nhưng thanh với hành tỏi phi thơm lừng.

Món Cuốn & Trộn

Bánh tráng trộn

Đây là món khoái khẩu của hầu hết các bạn học sinh – sinh viên, thậm chí cả giới văn phòng cũng vô cùng yêu thích món ăn này trong nền ẩm thực đường phố của Việt Nam.

Tất cả các nguyên liệu được đựng trong túi ni lông, bao gồm bánh tráng khô, xoài xanh bào sợi, trứng cút luộc, con ruốc, rau thơm, hành phi và đậu phộng rang. Trước khi ăn, bánh tráng sẽ được trộn với nước sốt xì dầu, sate và quất cùng một ít mayo

Gỏi đu đủ

Gỏi gồm đu đủ xanh bào sợi, thịt bò khô hoặc thịt heo thái mỏng và tôm, đậu phộng rang và bánh phồng tôm giòn, tất cả được trộn với 1 loại nước sốt đặc biệt làm từ nước mắm và các nguyên liệu bí mật

Trong văn hóa ẩm thực đường phố Việt Nam, nhiều nơi có cách gọi gỏi đu đủ khác nhau như nộm đu đủ, gỏi khô bò, gỏi bò khô, xắp xắp

Bò bía

Đây là loại bánh với nhân ngọt hoặc mặn được cuộn trong bánh tráng làm từ bột mì rất phổ biến trong ẩm thực đường phố Việt Nam

Phần nhân ngọt bao gồm dừa tươi bào sợi, kẹo mạch nha và mè rang, trong khi phiên bản nhân mặn gồm củ sắn và lạp xưởng ăn kèm sốt tương ngọt hoisin

Tré trộn

Tré là loại đặc sản của một số tỉnh miền Trung Việt Nam. Tré được làm từ thịt đầu heo, tai heo, mũi heo, thịt ba rọi (hay thịt ba chỉ) cùng với thịt bò theo tỉ lệ nhất định.

Sau khi đã thực hiện qua các bước sơ chế, chúng được gói bởi một lớp lá ổi, một lớp lá chuối bên ngoài. Đặc biệt để tré lên men thơm ngon hơn, người dân ở Bình Định sẽ dùng một lớp rơm vàng, sau đó đặt chúng ở vị trí khô ráo khoảng 3 đến 4 ngày là có thể dùng.

Sau khi tré đã chín thì chúng được trộn chung vơí nhiều loại gia vị, rau thơm khác nhau để phục vụ các tín đồ ẩm thực đường phố Việt Nam

Gỏi cuốn

Gỏi cuốn hay còn được gọi là nem cuốn, là một món ăn khá phổ biến trong ẩm thực đường phố Việt Nam.

Gỏi cuốn có xuất xứ từ miền Nam Việt Nam với tên gọi là gỏi cuốn – bằng các nguyên liệu gồm rau xà lách, húng quế, tía tô, tôm khô, rau thơm, thịt luộc, tôm tươi.. tất cả được cuộn trong vỏ bánh tráng và chấm với nước mắm được pha với tỏi ớt vị chua ngọt.

Mẹo cần biết khi thưởng thức ẩm thực đường phố ở Việt Nam

Các món ăn đường phố như gỏi cuốn được bán theo phần hoặc tùy thuộc yêu cầu người mua. Nhìn chung, ý thức về an toàn thực phẩm ở Việt Nam trong ẩm thực đường phố thì khá tốt, nhưng thực tế thì chưa được tuân thủ nghiêm ngặt do một số điều kiện chủ quan lẫn khách quan

Các quầy nhỏ hơn được thiết kế riêng để có thể thu dọn và di chuyển ngay lập tức, vì thế điều kiện tiếp cận nước, điện và vệ sinh rất hạn chế.

Để tránh các bệnh liên quan đến thực phẩm, có một số điều cần lưu ý như sau:

1. Chọn các quán ăn có đông khách hàng – Tại đây, các món ăn ẩm thực đường phố được nấu nhanh chóng, ít thời gian ngồi tại chỗ và tiếp xúc với chất gây ô nhiễm. Đồng thời các nguyên liệu tại đây được chế biến mới thường xuyên hơn.
2. Hãy tinh ý – quan sát khu vực nấu nướng và xem dầu có trong không, có lưới chắn ruồi không và thức ăn có mùi tươi không. Xem cách người bán chuyển đổi giữa việc xử lý thực phẩm và thối tiền.
3. Làm sạch dao kéo –  có khả năng nhiều người đã lục tung hộp đựng dao vì vậy hãy sử dụng chất khử trùng và khăn ăn để lau chúng trước khi sử dụng các món ăn của ẩm thực đường phố Việt Nam
4. Rửa thật sạch tất cả các loại trái cây và rau trước khi ăn. – mặc dù các loại trái cây như dưa hấu, xoài, chuối,…thường bỏ vỏ trước khi ăn nhưng tốt nhất bạn vẫn nên rửa thật sạch. Đặc biệt, các loại rau thơm, rau mầm và rau diếp có thể đọng thuốc trừ sâu (hoặc tệ hơn) nếu không được rửa sạch đúng cách. Nếu ăn các món nước , bạn luôn có thể yêu cầu trụng các loại rau này qua nước sôi trước khi thưởng thức ẩm thực đường phố Việt Nam
5. Đồ uống trong ẩm thực đường phố Việt Nam thường được phục vụ với nước đá – nói chung nước đá sử dụng ở các khu vực thành thị thì an toàn, đặc biệt là các loại đá viên nhỏ đều nhau. Nó cho thấy rằng loại nước đá này được sản xuất ở nhà máy (những nơi này thường sử dụng nước đã qua xử lý). Bạn nên thận trọng hoặc tránh sử dụng những loại nước đá có hình dạng kỳ lạ hoặc đá vụn nhé