Tính đến năm 2021, Di sản Thế giới ở Việt Nam có tám cái, bao gồm năm Di sản Văn hóa, hai Di sản thiên nhiên và một Di sản hỗn hợp. Việt Nam giữ số lượng Di sản Thế giới nhiều thứ hai ở Đông Nam Á, sau Indonesia với 9 địa điểm.
Di sản Văn hóa
Hoàng thành Thăng Long
Được xây dựng vào thế kỷ 11 bởi nhà Lý, Hoàng thành Thăng Long là một Di sản Thế giới ở Việt Nam với quần thể các công trình kiến trúc cung đình lịch sử nằm ở trung tâm thủ đô Hà Nội.
Nó được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1011 dưới triều đại của Hoàng đế Lý Thái Tổ nhà Lý. Địa danh này đóng một vai trò quan trọng về sức mạnh chính trị khu vực của nước Đại Việt trong gần mười ba thế kỷ.
Sau khi được xây dựng vào năm 1010, Hoàng thành tiếp tục được các nhà Trần, Lê và cuối cùng là triều Nguyễn mở rộng.
Nó vẫn là trung tâm hành chính của triều đình Việt Nam cho đến năm 1810, khi nhà Nguyễn chọn dời đô vào Huế, đặt nền móng cho Di sản Thế giới ở Việt Nam này.
Hiện nay, hầu hết các cung điện hoàng gia và các công trình kiến trúc ở Thăng Long đều rơi vào tình trạng hư hỏng nặng. Đó là do sự chiến đầu trong chiến tranh chống phá Hà Nội của người Pháp vào cuối thế kỷ 19.
Đến thế kỷ 20, nhiều công trình kiến trúc còn lại đã bị phá bỏ. Chỉ trong thế kỷ 21, những nền móng đổ nát của Hoàng thành Thăng Long mới được khai quật một cách có khoa học và đi theo một hệ thống rõ ràng.
>>> Choáng ngợp với 20 Di sản Văn hóa Thế giới đầy ngoạn mục
Vào giữa năm 1945, Hoàng thành được Quân đội Đế quốc Nhật Bản sử dụng để giam giữ hơn 4000 lính thuộc địa Pháp bị bắt trong cuộc đảo chính của Nhật Bản ở Đông Dương.
Khu vực trung tâm của hoàng thành đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới ở Việt Nam vào ngày 31 tháng 7 năm 2010 tại phiên họp ở Brazil, với tên gọi “Khu vực trung tâm của Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội”.
Thành nhà Hồ
Thành Nhà Hồ (tiếng Việt: Thành nhà Hồ, còn gọi là Tây Đô hoặc Tây Giai) là một pháo đài bằng đá có từ thế kỷ 15 ở Thanh Hóa, Việt Nam. Di sản Thế giới ở Việt Nam này từng là Thủ đô của Nhà Hồ (1400-1407). Ngày nay tọa lạc tại xã Tây Giai, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Thành nhà Hồ được xây dựng theo các nguyên tắc phong thủy, là minh chứng cho sự nở rộ của tân Nho giáo ở Việt Nam vào cuối thế kỷ 14 và sự lan rộng của nó sang các khu vực khác của Đông Á.
Theo các nguyên tắc này, nó được đặt trong một cảnh quan có cảnh quan đẹp tuyệt vời trên một trục nối với núi Tượng Sơn và Đồn Sơn trong một vùng đồng bằng giữa sông Mã và sông Bưởi.
Các tòa thành đại diện cho một ví dụ nổi bật của một phong cách mới của Di sản Thế giới ở Việt Nam tại Đông Nam Á.
Thành Nhà Hồ được xây theo hình chữ nhật. Chiều dài bắc nam của nó là 870,5m và chiều đông tây của nó là 883,5m. Có bốn cổng: một ở phía nam (cổng trước), một ở phía bắc (cổng sau), một ở phía đông (cổng trái), và một ở phía tây (cổng phải). Cổng phía nam cao 9,5m và rộng 15,17m
Hiện tại, ngoại trừ các cổng thành thì các cung điện, khu nhà ở hầu hết đã bị đổ nát. Thành cổ này được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới ở Việt Nam vào ngày 27 tháng 6 năm 2011
Quần thể Di tích Cố đô Huế
Quần thể Di tích Cố đô Huế nằm trong và xung quanh Huế, cố đô của Việt Nam dưới triều Nguyễn. Mặc dù đã trải qua những tác động của ba cuộc chiến tranh, nhưng Di sản Thế giới ở Việt Nam này vẫn được bảo tồn tốt và vẫn là một công trình kiến trúc đáng chú ý của thế kỷ.
Tháng 6 năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi, thống nhất nước Việt Nam và xưng là Hoàng đế Gia Long.
Ngài chọn Huế làm thủ đô, đây cũng là vùng đất của tổ tiên các chúa Nguyễn đã lấy làm kinh đô ngày xưa. Các quan chuyên về địa lý đã được mời vào Huế để xác định vị trí thuận lợi nhất để xây dựng kinh đô mới.
>>> Những Di sản Thế giới mới nhất được UNESCO công nhận 2021
Việc xây dựng kinh thành bắt đầu vào năm 1804. Hàng nghìn người dân được lệnh xây dựng thành có tường bao quanh và hào vòng, dài khoảng 10 km.
Người ta bắt đầu đào đất xung quanh thành, sau đó đã gia cố và lát gạch đá, tạo thành những thành lũy cao đến 2m cho Di sản Thế giới ở Việt Nam này.
Thành có hướng quay mặt ra sông Hương về phía đông nam. Điều này khác với Tử Cấm Thành của Bắc Kinh, nơi quay mặt về phía nam. Toàn bộ Kinh thành là trụ sở của triều đình Hoàng gia cho đến khi Pháp trở thành chính quyền bảo hộ của Việt Nam vào những năm 1880.
Sau đó, vào năm 1945, nhà Nguyễn bị lật đổ, triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam kết thúc. Vào thời điểm này, Tử Cấm Thành Huế có rất nhiều cung điện và hàng trăm căn phòng bị bỏ trống. Kinh thành Huế nó đã bị bỏ hoang, tàn phá bởi mối mọt và thời tiết khắc nghiệt.
Tuy nhiên, hiện nay Kinh thành Huế vẫn là một quần thể vô cùng ấn tượng. UNESCO đã công nhận Quần thể Di tích cố đô Huế là một trong những Di sản Thế giới ở Việt Nam vào năm 1993.
Phố cổ Hội An
Trước đây thường được gọi là Fai-Fo hoặc Faifoo, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới ở Việt Nam từ năm 1999.
Phố cổ Hội An, một khu vực lịch sử của tỉnh Quảng Nam, được công nhận là Di sản đặc biệt điển hình được bảo tồn rất tốt.
Hội An từng là một thương cảng Đông Nam Á sầm uất có niên đại từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 19, các căn nhà ở, nhà thương mại (shop house) và quy hoạch đường phố của Hội An phản ánh sự pha trộn giữa kiến trúc bản địa và nước ngoài.
Nổi bật trong khu phố cổ là “Cầu Nhật Bản”, hay còn gọi là Chùa Cầu, có mái che, được xây dựng từ thế kỷ 16-17.
Kể từ năm 1570, miền Nam Việt Nam nằm dưới quyền kiểm soát của triều đình nhà Nguyễn.
Các chúa Nguyễn đặc biệt quan tâm đến hoạt động thương mại hơn nhiều so với các chúa Trịnh cai trị phương bắc. Kết quả là, Hội An đã phát triển mạnh mẽ như một thương cảng và trở thành một thương cảng quan trọng nhất trên Biển Đông.
Ngày nay, Hội An là một Di sản Thế giới ở Việt Nam thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước vì lịch sử, kiến trúc truyền thống và các nghề thủ công như sản xuất đèn lồng, dệt may và gốm sứ. Nhiều quán bar, khách sạn và khu nghỉ dưỡng đã được xây dựng ở cả Hội An và vùng lân cận.
>>> Vai trò di sản thế giới đối với ngành du lịch
Thánh địa Mỹ Sơn
Mỹ Sơn là một Di sản thế giới ở Việt Nam với tổ hợp nhiều đền thờ Hindu bị bỏ hoang và đổ nát một phần ở tỉnh Quảng Nam. Các vị vua Champa đã xây dựng Thánh địa này từ thế kỷ thứ 4 đến thế kỷ thứ 14.
Các ngôi đền được dành riêng cho việc thờ cúng thần Shiva, một vị thần được biết đến dưới nhiều cái tên khác nhau ở mỗi địa phương, trong đó được biết nhiều nhất với cái tên Bhadreshvara.
Từ thế kỷ 4 đến thế kỷ 14 sau Công nguyên, Mỹ Sơn, Di sản Thế giới ở Việt Nam này vừa là địa điểm hành lễ của các vị vua cũng như là nơi chôn cất họ và anh hùng của triều đại thống trị Champa.
Nó được liên kết chặt chẽ với các thành phố Chăm gần đó là Indrapura (Đồng Dương) và Simhapura (Trà Kiệu). Khu vực này bao gồm hơn 70 ngôi đền cũng như nhiều tấm bia mang những dòng chữ lịch sử quan trọng bằng tiếng Phạn và tiếng Chăm.
Mỹ Sơn có lẽ là địa điểm khảo cổ có người sinh sống tồn tại lâu nhất ở Đông Dương, nhưng phần lớn kiến trúc của nó đã bị phá hủy bởi cuộc ném bom chỉ trong một tuần của người Mỹ lúc chiến tranh.
Quần thể đền tháp Mỹ Sơn được coi là một trong những quần thể đền thờ Ấn Độ giáo quan trọng nhất ở Đông Nam Á.
Di sản Thế giới ở Việt Nam này thường được so sánh với các quần thể đền đài lịch sử khác ở Đông Nam Á, chẳng hạn như Borobudur của Java ở Indonesia, Angkor Wat của Campuchia, Bagan của Myanmar và Ayutthaya của Thái Lan.
Năm 1999,Thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới ở Việt Nam.
Di sản Thiên nhiên
Vịnh Hạ Long
Vịnh Hạ Long là Di sản Thế giới ở Việt Nam được UNESCO công nhận và là điểm đến du lịch nổi tiếng ở tỉnh Quảng Ninh.
Điểm gây cho du khách choáng ngợp chính là Vịnh có hàng nghìn đảo đá vôi và địa hình đá vôi với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau. Vịnh Hạ Long là điểm trung tâm của một vùng lớn hơn bao gồm Vịnh Bái Tử Long về phía đông bắc và đảo Cát Bà về phía tây nam.
Vịnh Hạ Long có diện tích khoảng 1.553 km2, bao gồm 1.960–2.000 đảo nhỏ, phần lớn là đá vôi.
Phần lõi của vịnh có diện tích 334 km2 với mật độ 775 đảo nhỏ. Đá vôi ở Di sản Thế giới ở Việt Nam này đã trải qua 500 triệu năm hình thành trong các điều kiện và môi trường khác nhau. Quá trình phát triển của địa hình karst trong vịnh đã mất 20 triệu năm dưới tác động của khí hậu ẩm ướt nhiệt đới.
Sự đa dạng về địa lý của môi trường trong khu vực đã tạo ra sự đa dạng sinh học, bao gồm hệ sinh thái thường xanh nhiệt đới, hệ sinh thái đại dương và bờ biển. Vịnh Hạ Long cũng là nơi sinh sống của 14 loài thực vật và 60 loài động vật đặc hữu.
Vịnh có một số hòn đảo rỗng lòng với những hang động khổng lồ bên trong. Hang Đầu Gỗ là hang động lớn nhất ở Hạ Long. Ba khoang lớn của nó chứa vô số nhũ đá và măng đá lớn.
Một nét đặc trưng khác của Di sản Thế giới ở Việt Nam này là sự phong phú của các hồ nước nằm xen kẽ hoặc bên trong các đảo đá vôi trên vịnh. Ví dụ, đảo Đầu Bê có tới sáu hồ nước bao quanh.
Vườn Quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng
Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là một vườn quốc gia và Di sản Thế giới ở Việt Nam được UNESCO công nhận. Phong Nha – Kẻ Bàng phân bố tại các huyện Bố Trạch và Minh Hóa, miền Trung tỉnh Quảng Bình
Vườn được thành lập nhằm mục đích bảo vệ một trong hai vùng địa hình karst lớn nhất thế giới với 300 hang động cũng như hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi thuộc dãy Trường Sơn ở Bắc Trung Bộ Việt Nam.
Di sản Thế giới ở Việt Nam này nổi tiếng với hệ thống hang động dày đặc. Một cuộc khảo sát thám hiểm được thực hiện vào năm 2009 đã phát hiện chiều dài của hệ thống hang động lên khoảng 126 km, với nhiều khu vực vẫn chưa được khám phá.
Hang Sơn Đoòng, được coi là hang động lớn nhất thế giới khi các nhà thám hiểm người Anh và Việt Nam đã phát hiện trong đợt khảo sát năm 2009.
Ngay cả trước khi có phát hiện này, Phong Nha – Kẻ Bàng, Di sản Thế giới ở Việt Nam cũng đã nắm giữ một số kỷ lục về hang động cũng như con sông ngầm dài nhất thế giới.
Di sản hỗn hợp
Quần thể danh thắng Tràng An
Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là Di sản Thế giới ở Việt Nam với cả 2 mục là thiên nhiên và văn hóa.
Di sản Thế giới ở Việt Nam này còn có cố đô Hoa Lư của Việt Nam, được hình thành vào thế kỷ 10 và 11, cũng như các ngồi đền, chùa, cảnh quan ruộng lúa và làng mạc của vùng nông thôn bắc bộ.
Nằm ở bờ Nam của đồng bằng châu thổ sông Hồng, Tràng An là một thắng cảnh ngoạn mục với những đỉnh núi đá vôi xen kẽ với các thung lũng ngập nước, bao quanh bởi những vách đá gần như dựng thẳng đứng.
Việc khám phá một số hang động có độ cao lớn nhất nằm rải rác khắp khu vực quần thể đã cho thấy những dấu vết về hoạt động của con người tiền sử có niên đại gần 30.000 năm.
Tràng An có hai kiểu hệ sinh thái chính là hệ sinh thái núi đá vôi và hệ sinh thái dưới nước. Sự đa dạng sinh học của các quần xã là nhân tố chính góp phần hình thành nên hai hệ sinh thái của Di sản Thế giới ở Việt Nam này.
Thảm thực vật tự nhiên ở huyện Hoa Lư là rừng trên núi đá vôi và rừng cây trong các thung lũng giữa các vùng núi đá vôi.
Theo kết quả điều tra của Viện Điều tra Quy hoạch rừng (FIPI) và Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình, hệ sinh thái trên cạn Tràng An có hơn 600 loài thực vật, 200 loài động vật, trong đó có nhiều loài nằm trong danh sách đỏ của Việt Nam.
Hệ sinh thái dưới nước gồm khoảng 30 loài động vật phù du, 40 loài sinh vật đáy, trong đó có nhiều loài quý hiếm, đặc biệt là rùa cổ sọc cần được bảo vệ tại Di sản Thế giới ở Việt Nam này.
Tràng An có hơn 310 loại thực vật quý hiếm như chu sa, sưa, gụ, lan, dạ yến thảo, kim ngân, bách xù, diếp cá… và các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng như sơn dương, báo gấm, chim trĩ phượng.
Dydaa đã tổng hợp xong danh sách 8 Di sản Thế giới ở Việt Nam. Thật là tự hào đúng không nào các bạn. Hãy đi hết tất cả các điểm này và chia sẻ cùng Dydaa và các bạn đọc khác nhé!
Nguồn: UNESCO, Lonely Planet, CNN Travel
>>> Khám phá thêm các địa điểm độc đáo khác tại trang “Di sản Thế giới“
